एका अनोख्या मैत्रीची सुरुवात

शांतनूचा प्रवास आणि ‘मोटोपॉज’ची कल्पना

शांतनू नायडू, एक ऑटोमोबाईल डिझाईन इंजिनियर, ज्याला रस्त्यावरच्या भटक्या कुत्र्यांची खूप दया यायची. एका अपघातात एका कुत्र्याचा जीव गेल्याचं पाहून त्याचं मन खूप हेलावलं. त्याला वाटलं, काहीतरी करायला हवं. या विचारातूनच जन्म झाला ‘मोटोपॉज’चा! शांतनू आणि त्याच्या मित्र-मैत्रिणींनी भटक्या कुत्र्यांसाठी चमकणारे रिफ्लेक्टिव्ह कॉलर बनवायला सुरुवात केली, जेणेकरून रात्रीच्या वेळी ते गाड्यांना दिसतील आणि त्यांचे अपघात टळतील. ही कल्पना किती साधी पण किती प्रभावी आहे, नाही का?

एका तरुण इंजिनियरने रस्त्यावरील एका सामान्य समस्येवर (भटक्या कुत्र्यांचे अपघात) लक्ष केंद्रित केले आणि त्यावर एक सोपा, तरीही प्रभावी उपाय शोधला. ही कल्पना म्हणजे फक्त एक उत्पादन नव्हते, तर ती शांतनूच्या मनातील सहानुभूतीचे प्रतिबिंब होते. अनेकदा आपल्याला वाटते की मोठे बदल घडवण्यासाठी खूप मोठ्या योजना किंवा प्रचंड संसाधने लागतात. पण शांतनूच्या गोष्टीतून हे स्पष्ट होते की, एखाद्या समस्येचे निरीक्षण करणे, त्यावर सहानुभूतीतून एक साधी कल्पना विकसित करणे आणि ती प्रत्यक्षात आणण्यासाठी धाडस दाखवणे, हेच मोठे बदल घडवण्याचे पहिले पाऊल असते. त्याच्या या एका छोट्या पण प्रामाणिक कृतीने त्याच्या आयुष्यात किती मोठी संधी निर्माण केली, हे पुढे आपल्याला दिसेल.

रतन टाटांना लिहिलेले ते अनपेक्षित पत्र

शांतनूच्या वडिलांनी त्याला रतन टाटांना या प्रकल्पाबद्दल पत्र लिहायला सांगितलं. शांतनूला सुरुवातीला खूप भीती वाटली, ‘मी कोण आणि टाटा साहेब कोण?’. त्याला स्वतःच्या पात्रतेबद्दल शंका होती. पण त्याने हिम्मत केली आणि एक मनापासून पत्र लिहिलं. आणि काय आश्चर्य! त्या पत्राला रतन टाटांकडून प्रतिसाद आला!. या एका पत्राने शांतनूच्या आयुष्याची दिशाच बदलून टाकली.

कुत्र्यांवरील प्रेमातून जुळलेले हे खास नाते

रतन टाटांनाही कुत्र्यांबद्दल खूप प्रेम आहे, हे आपल्याला माहीत आहेच. त्यांच्या याच समान आवडीमुळे शांतनू आणि त्यांच्यात एक अनोखं नातं जुळलं. टाटांनी ‘मोटोपॉज’मध्ये गुंतवणूक केली आणि शांतनूचे मार्गदर्शक बनले.

या दोघांमधील संबंध केवळ व्यावसायिक किंवा औपचारिक नव्हते. त्यांच्यातील मैत्रीचा पाया त्यांच्या कुत्र्यांवरील समान प्रेमाने घातला गेला. रतन टाटांसारख्या एका मोठ्या उद्योगपतीचे आणि शांतनू नायडू या एका तरुण अभियंत्याचे नाते त्यांच्या वयातील आणि सामाजिक स्थानातील मोठे अंतर कमी करते. याचा अर्थ असा की, आयुष्यात खरी आणि अर्थपूर्ण नाती जोडण्यासाठी तुम्हाला व्यावसायिक यश किंवा सामाजिक स्थान महत्त्वाचे नसते, तर समान आवडी, प्रामाणिकपणा आणि माणुसकी महत्त्वाची असते. ही गोष्ट आजच्या तरुणाईसाठी खूप महत्त्वाची आहे, कारण ती शिकवते की, तुम्ही कोण आहात किंवा तुमच्याकडे काय आहे यापेक्षा तुम्ही इतरांशी कसे जोडले जाता हे अधिक महत्त्वाचे आहे.

रतन टाटा: शांतनूचे ‘मिलेनियल डंबलडोर’ आणि ‘लाईटहाऊस’

शांतनूने रतन टाटांना ‘मिलेनियल डंबलडोर’ असं म्हटलं आहे. हॅरी पॉटरमधला डंबलडोर आठवतोय ना? शांत, अनुभवी आणि नेहमी योग्य मार्गदर्शन करणारा. टाटा साहेब शांतनूसाठी तसेच होते. याचसोबत, शांतनू त्यांना ‘लाईटहाऊस’ म्हणतो. समुद्रात भरकटलेल्या जहाजाला मार्ग दाखवणारा दीपस्तंभ, तसंच टाटा शांतनूच्या आयुष्यात एक मार्गदर्शक दीपस्तंभ बनले.

टाटांकडून मिळालेले लाईफ लेसन्स

नम्रता: यशाच्या शिखरावर असूनही साधेपणा

रतन टाटा म्हणजे यशाचं एक शिखर, पण हे पुस्तक वाचताना कळतं की ते किती साधे, नम्र आणि जमिनीवरचे आहेत. शांतनूने त्यांच्यासोबत चित्रपट पाहिले, केस कापले, असे अनेक छोटे-मोठे क्षण शेअर केले आहेत, जे त्यांची साधेपणा दाखवतात. त्यांच्यात कसलाही मोठेपणा नाही, ते नेहमी इतरांना ऐकून घेतात आणि त्यांच्या मतांचा आदर करतात. शांतनूला जेव्हा स्वतःवर शंका यायची, तेव्हा टाटांनी त्याला स्पष्टपणे चुका दाखवून दिल्या, पण त्याला प्रोत्साहनही दिलं.

शांतनूला त्याच्या नवीन भूमिकेत स्वतःवर शंका आणि ‘इम्पोस्टर सिंड्रोम’चा (मी या लायकीचा नाहीये असं वाटणं) अनुभव आला होता. अशा वेळी रतन टाटांनी त्याला केवळ दिलासा दिला नाही, तर त्याच्या चुकांवर थेट आणि स्पष्टपणे भाष्य केले. त्यांनी शांतनूच्या गृहितकांना आव्हान दिले आणि बाहेरील लोकांशी संवाद साधताना तयारीची तपासणी केली. ही पद्धत शांतनूच्या वाढीसाठी अत्यंत महत्त्वाची ठरली. यातून हे स्पष्ट होते की, खरे मार्गदर्शक केवळ कौतुक करत नाहीत, तर ते रचनात्मक टीका करून व्यक्तीला स्वतःच्या कमकुवत बाजू ओळखायला आणि त्यातून शिकायला मदत करतात. तरुणाईसाठी हा एक महत्त्वाचा धडा आहे: आत्म-शंका दूर करण्यासाठी केवळ सहानुभूती नाही, तर योग्य वेळी मिळालेले स्पष्ट मार्गदर्शनही तितकेच महत्त्वाचे असते.

सहानुभूती: नॅनो कारची गोष्ट, प्राणी कल्याण आणि ‘गुडफेलोज’चा विचार

टाटांची सहानुभूती फक्त कुत्र्यांपुरती मर्यादित नाही. ‘नॅनो’ कारची गोष्ट आठवतेय?. रस्त्यावर दोन-तीन लोक एकाच स्कूटरवर प्रवास करताना पाहून त्यांना वाटलं की, लोकांना सुरक्षित आणि परवडणारं वाहन मिळावं. हा विचारच त्यांच्या सहानुभूतीतून आला होता. शांतनूने ‘गुडफेलोज’ नावाची एक स्टार्टअप सुरू केली, जिथे तरुण मुलं-मुली एकट्या ज्येष्ठ नागरिकांना सोबत देतात. रतन टाटांनी या उपक्रमालाही मनापासून पाठिंबा दिला, कारण त्यांनाही ज्येष्ठांबद्दल खूप आदर आणि प्रेम आहे.

रतन टाटांची सहानुभूती केवळ एक भावना नव्हती, तर ती त्यांच्या कृतींमागील प्रेरणा होती. ‘मोटोपॉज’मध्ये गुंतवणूक असो, ‘नॅनो’ कारची निर्मिती असो किंवा ‘गुडफेलोज’ला पाठिंबा असो, प्रत्येक ठिकाणी त्यांची समाजासाठी काहीतरी चांगले करण्याची तळमळ दिसून येते. शांतनू नायडूनेही त्यांच्याकडून प्रेरणा घेऊन ‘ऑन युअर स्पार्क्स’ (उद्योजकतेचा अभ्यासक्रम, ज्यातून मिळणारे पैसे प्राणी कल्याणासाठी वापरले जातात) आणि ‘सायबर एड आर्मी’ (सायबर गुन्हेगारांना मदत करणारी संस्था) यांसारखे उपक्रम सुरू केले. यातून हे स्पष्ट होते की, सहानुभूती ही केवळ एक चांगली भावना नाही, तर ती सामाजिक उद्योजकतेसाठी एक शक्तिशाली प्रेरणा असू शकते. जेव्हा तुम्ही इतरांच्या गरजा आणि अडचणी समजून घेता, तेव्हा तुम्हाला त्या सोडवण्यासाठी नवनवीन कल्पना सुचतात आणि त्यातून केवळ नफा कमावणारे नव्हे, तर समाजासाठी काहीतरी सकारात्मक बदल घडवणारे व्यवसाय उभे राहतात.

जिद्द आणि नवनिर्मिती: आव्हानांवर मात करण्याची आणि वेगळा विचार करण्याची प्रेरणा

टाटांनी नेहमीच नवनवीन गोष्टींना प्रोत्साहन दिलं. शांतनूच्या ‘मोटोपॉज’ प्रकल्पात त्यांनी लगेच गुंतवणूक केली. कोविड-१९ च्या काळातही टाटा ट्रस्टने देशाला मदत करण्यासाठी खूप जलद आणि संवेदनशील पाऊले उचलली, ज्यात शांतनूचाही सहभाग होता. हे त्यांच्या दूरदृष्टीचं आणि आव्हानांवर मात करण्याच्या जिद्दीचं उदाहरण आहे. रतन टाटांनी स्वतःच्या आयुष्यातही अनेक आव्हानांचा सामना केला आहे, अगदी लहानपणी सार्वजनिक बोलण्याची भीती असो किंवा ‘टाटा ग्रुप’ला जागतिक स्तरावर नेण्याचं काम असो.

नात्यांना महत्त्व: व्यवसायापलीकडची माणुसकी

या पुस्तकातून टाटा आणि शांतनूच्या मैत्रीचं एक सुंदर चित्र उभं राहतं. टाटांनी शांतनूला केवळ व्यावसायिक मार्गदर्शन दिलं नाही, तर त्याच्या वैयक्तिक आयुष्यातही लक्ष दिलं, त्याला ‘होलिस्टिक सपोर्ट’ दिला. शांतनूने परदेशातून शिक्षण घेऊन परत आल्यावर टाटा ट्रस्टमध्ये काम करण्याचं वचन दिलं होतं आणि ते त्याने पूर्ण केलं. हे नात्यातील विश्वासाचं प्रतीक आहे.

शांतनूचा वैयक्तिक विकास: टाटांच्या मार्गदर्शनाखाली कसे घडले त्याचे व्यक्तिमत्त्व

हे पुस्तक शांतनूच्या ‘कमिंग-ऑफ-एज’ची गोष्ट आहे. टाटांच्या मार्गदर्शनाखाली त्याने स्वतःवरचा विश्वास वाढवला, चुकांमधून शिकला आणि एक जबाबदार व्यक्ती म्हणून घडला. त्याच्यातील ‘इम्पोस्टर सिंड्रोम’ (मी या लायकीचा नाहीये असं वाटणं) टाटांनी कसं दूर केलं, हे वाचणं खूप प्रेरणादायी आहे.

टिप्स बॉक्स: रतन टाटांकडून तरुणाईसाठी खास टिप्स!

टीप	स्पष्टीकरण
नम्रता हेच खरं बळ!	यशाच्या शिखरावर असूनही जमिनीवर राहा. साधेपणा आणि प्रामाणिकपणा तुम्हाला लोकांच्या मनात कायमचं स्थान देतो.
माणुसकीला प्राधान्य द्या!	फक्त नफा नाही, तर समाजासाठी काहीतरी चांगलं करण्याचा विचार करा. तुमची सहानुभूती तुम्हाला नवनवीन कल्पना देईल.
नवीन गोष्टी शिकत राहा!	आयुष्यभर विद्यार्थी रहा. प्रत्येक अनुभवातून, प्रत्येक व्यक्तीकडून काहीतरी नवीन शिकायला मिळतं.
इतरांच्या भावना समजून घ्या!	लोकांच्या गरजा आणि भावना समजून घेतल्यास तुम्ही अधिक चांगले निर्णय घेऊ शकता आणि चांगले नातेसंबंध निर्माण करू शकता.
तुमचा ‘लाईटहाऊस’ शोधा!	आयुष्यात तुम्हाला मार्गदर्शन करणारा, प्रेरणा देणारा एक ‘लाईटहाऊस’ शोधा. तो व्यक्ती असू शकतो, एखादं ध्येय असू शकतं किंवा तुमची आवडही असू शकते.

पुस्तकातील काही खास क्षण

मनोरंजक किस्से

हे पुस्तक म्हणजे फक्त ज्ञानाचा साठा नाही, तर रतन टाटा आणि शांतनूच्या आयुष्यातील अनेक गोड आणि मजेशीर क्षणांनी भरलेलं आहे. त्यांनी एकत्र चित्रपट पाहिले, केस कापले, असे अनेक प्रसंग वाचताना तुम्हाला त्यांच्या मैत्रीचा गोडवा जाणवेल. शांतनूने दत्तक घेतलेल्या ‘विंटर’ नावाच्या कुत्र्याची गोष्ट खूप हृदयस्पर्शी आहे. टाटांनी ‘विंटर’मध्ये दाखवलेली आपुलकी त्यांच्या माणुसकीचं उत्तम उदाहरण आहे. कोविड-१९ च्या काळात रतन टाटांनी देशाला कसं आधार दिला आणि शांतनू त्यात कसा सहभागी होता, हे वाचताना तुम्हाला अभिमान वाटेल. या काळात टाटा साहेब ‘सर्वांसाठी लाईटहाऊस’ बनले होते.

पुस्तकातील हे छोटे, वैयक्तिक आणि मनोरंजक किस्से रतन टाटांसारख्या एका मोठ्या व्यक्तिमत्त्वाला अधिक मानवी आणि आपल्या जवळचे बनवतात. त्यांच्याबद्दलच्या बातम्यांमध्ये आपण सहसा त्यांचे व्यावसायिक निर्णय किंवा सार्वजनिक भूमिका पाहतो. पण हे पुस्तक त्यांच्यातील साधेपणा, विनोदबुद्धी आणि इतरांबद्दलची खरी आपुलकी दाखवते. शांतनूने हे प्रसंग अशा हलक्या-फुलक्या पद्धतीने मांडले आहेत की, तरुण वाचकांना ते सहज आपलेसे वाटतात. हे प्रसंग वाचताना अनेकांना त्यांच्या स्वतःच्या आयुष्यातील अशाच गोड आठवणी आठवतील, ज्यामुळे पुस्तकासोबत एक भावनिक नाते निर्माण होते.

पुस्तकातील सुंदर चित्रांचे महत्त्व

या पुस्तकात सुंदर आणि रंगीबेरंगी चित्रं आहेत, जी वाचताना तुम्हाला प्रत्येक प्रसंग डोळ्यासमोर उभा करतात. ही चित्रं कथेला अधिक जिवंत आणि आकर्षक बनवतात, खासकरून तरुण वाचकांसाठी.

आजच्या पिढीला वाचण्यासाठी केवळ मजकूर पुरेसा नसतो. त्यांना दृश्यात्मक अनुभवही महत्त्वाचा वाटतो. या पुस्तकातील सुंदर आणि रंगीबेरंगी चित्रे कथेला अधिक आकर्षक बनवतात आणि वाचकांना प्रत्येक प्रसंग डोळ्यासमोर उभा करतात. ही चित्रे केवळ सजावट नाहीत, तर ती कथेला अधिक भावनिक खोली देतात आणि वाचकांना पात्रांशी अधिक जोडणी साधायला मदत करतात. यामुळे पुस्तक वाचण्याचा अनुभव अधिक समृद्ध होतो आणि तरुणाईला ते अधिक आवडते.

निष्कर्ष: तुमच्या आयुष्यातील ‘लाईटहाऊस’ शोधा!

‘आय केम अपॉन अ लाईटहाऊस’ हे पुस्तक तुम्हाला फक्त रतन टाटांबद्दल सांगत नाही, तर ते तुम्हाला प्रेरणा, उद्देश आणि आयुष्यात अर्थपूर्ण नातेसंबंधांचं महत्त्व शिकवतं. हे पुस्तक म्हणजे आशा, सहानुभूती आणि अमर्याद शक्यतांच्या जगाची एक सुंदर कहाणी आहे.

हे पुस्तक केवळ एका उद्योगपतीच्या जीवनावर आधारित नाही, तर ते आजच्या तरुणाईसाठी एक आधुनिक मार्गदर्शक म्हणून काम करते. अनेकदा तरुण पिढीला त्वरित यश आणि भौतिक संपत्तीचे आकर्षण असते, पण हे पुस्तक त्यांना त्यापलीकडचे शाश्वत मूल्ये शिकवते. नम्रता, सहानुभूती, प्रामाणिकपणा आणि अर्थपूर्ण नातेसंबंध हेच खरे यशाचे आणि समाधानी आयुष्याचे मापदंड आहेत हे हे पुस्तक अधोरेखित करते. ‘लाईटहाऊस’ची संकल्पना केवळ टाटांपुरती मर्यादित न राहता, ती पुस्तकाच्या मुख्य संदेशाचे प्रतीक बनते, जे वाचकांना त्यांच्या आयुष्यात योग्य दिशा शोधण्यासाठी आणि मूल्यांवर आधारित जीवन जगण्यासाठी मार्गदर्शन करते.

या पुस्तकातून प्रेरणा घेऊन, तुम्हीही तुमच्या आयुष्यातला ‘लाईटहाऊस’ शोधा. तो तुमचा गुरू असू शकतो, एखादं स्वप्न असू शकतं किंवा तुमचं स्वतःचं अंतरंगही असू शकतं. सहानुभूती स्वीकारा, नम्र राहा आणि तुमच्या स्वप्नांचा पाठलाग करा. लक्षात ठेवा, मोठं होण्यासाठी फक्त पैसा किंवा पद महत्त्वाचं नसतं, तर माणुसकी आणि चांगले विचार महत्त्वाचे असतात. शांतनू नायडूच्या या प्रवासातून तुम्हाला कळेल की, आयुष्यात कितीही अडचणी आल्या तरी, योग्य मार्गदर्शक आणि चांगल्या मूल्यांवर विश्वास ठेवल्यास तुम्ही काहीही साध्य करू शकता.

आजच्या डिजिटल युगात जिथे प्रत्येकजण ‘शॉर्टकट्स’च्या मागे धावतोय, तिथे हे पुस्तक तुम्हाला धीर, प्रामाणिकपणा आणि दीर्घकालीन यशाचं महत्त्व शिकवतं. हे पुस्तक तुम्हाला दाखवतं की, ‘ग्रेटनेस’ म्हणजे फक्त मोठ्या कंपन्या चालवणं नाही, तर छोट्या-छोट्या गोष्टीतून माणुसकी जपणं आणि इतरांच्या आयुष्यात सकारात्मक बदल घडवणं. हे पुस्तक तुमच्या बुकशेल्फमध्ये असायलाच हवं!